Maestro Jos van den Borre | ‘Er nahm alles Wohl in acht in der letzten Stunde“
Je staat toch even aan de grond genageld bij het nieuws dat Jos deze wereld heeft verlaten. Hij en nog meer generatiegenoten stonden aan de grondslag van de Vlaamse koormuziek en zij zijn, geef toe, zijn toch eerder eeuwig? Het baanbrekende werk in koorzang, in muziekpedagogie, in compositie en arrangementen, met Cantabile als cultureel ambassadeur Vlaanderen in 1995 … wie doet hem dit na?
Jos Van den Borre (Gent, 1930) stichtte Cantabile-Gent in 1960 en veroverde de koorwereld met innemende projecten en memorabele uitvoeringen van de grote meesters. Hij legde de basis van de jaarlijkse Johannespassie in Gent en verzorgde honderden concerten en uitvoeringen voor Jeugd en Muziek, de VRT, het Festival van Vlaanderen. Samen met andere koren nam het koor deel aan verschillende grote projecten zoals de Mariavespers (C. Monteverdi), Messe in H-Moll (J.S. Bach), Requiem en Cosi fan Tutte (W.A. Mozart), Die Schöpfung (J. Haydn), De Oorlog (P.Benoit), Requiem (G. Fauré), Gloria (F. Poulenc), Stabat Mater (K. Szymanowski), War Requiem (B. Britten) en Christus, Symphonie Mystique (A. Samuel). Hoogtepunten waren zeker de schitterende concertreizen naar o.a. de VSA en Canada, Zuid-Afrika, Japan (Asia Cantat), Israël, Estland, en dichterbij naar Wiesbaden, Voorburg, Wassenaar, Delft, Vlissingen, Middelburg, Goes en St. Raphaël. In 2006 kreeg Cantabile-Gent de Torenwachtersprijs toegekend.
Jos bleef evenwel steeds de bescheiden pedagoog die zich vooral toelegde op het promoten van het Vlaamse lied, zo startte elke repetitie van zijn koren steevast met zangvreugde en een inzinglied uit de bundels Ars Musica. Tegelijk arrangeerde Jos menig volkslied ook zelf en laat hij ons een respectabele erfenis aan van zangbare arrangementen voor gelijk- en meerstemmige zetting achter. Naast deze talenten zijn er zeker nog een paar andere facetten van Jos te belichten. Memorabel is zeker zijn humor, zijn eenvoud , de talenknobbel, zijn perfectionisme, ook in de vele optredens en humoristische sketches. We waren namelijk op menig St.-Cecilafeest getuige van zijn creatieve en ludieke inzet binnen de koorgroep, want sfeer binnen het koor was voor Jos minstens even belangrijk …
Jos ademde muziek, vaak letterlijk. Ik herinner me als jonge tenor dat ik de inzetten van de Messiah op zijn ademimpuls kon timen, hoorbaar tot in het koor. Vurige tempi, baanbrekende interpretaties, en vooral een doorleefde en emotionele uitvoeringspraktijk met vaak startende jonge solisten en musici. Jos heeft het kruim van de talenten van eigen bodem gelanceerd en hun carrières een boost gegeven ver in het buitenland. Vooral dankbaarheid en oneindig respect dus, voor de grensverleggende musicus die Jos voor Vlaanderen is geweest.
Het beeld van Jos en zijn echtgenote Trees (nvdr. vaak naast wijlen Monique Lesenne) zittende in die prachtige Miryzaal op elke editie van de provinciale tornooizondagen, kritisch luisterend en vooral enthousiast en eerlijk knikkend. Elk koor was hen zo gekend, elke jonge dirigent werd voor hen een bekende. Zij waren de kritische Waldorf & Statler waarlangs je als dirigent zou passeren op weg naar welk succes dan ook. Zij hebben mijzelf en vele andere jonge onstuimige dirigenten het podium zien betreden en deelden met plezier hun mening en ervaringen over de prestaties. Hoe fier was ik dan ook toen ik in 2011 zelf in de voetsporen mocht treden om dat gerenommeerde Cantabile over te nemen en de groep-van-Jos nog een 5tal jaren mocht bezielen.
Zij zullen hun maestro nu uitzingen, aanstaande zaterdag in Laarne, een eerbetoon, dankbaar en emotioneel maar vooral fier en vol onvergetelijke herinneringen.
