Requiem (2015)

Cantabile-Requiem-Faure

zaterdag 1 november 2014 | 20 h 00 | Sint-Niklaaskerk Gent

Cantabile-Gent
Drongens kamerorkest

Annelies Buyssens sopraan
Anthony Heidweiller bas
Algemene leiding Steve De Veirman

Henry Purcell Hear my Prayer, O Lord – Funeral Anthems
Jozef Rheinberger Stabat Mater – Bleib bei uns denn es will Abend werden
Gabriel Fauré Requiem in d Op. 48
 

Na het feestelijk herdenken van alle heiligen op 1 november keren we langzaam in onszelf en denken we aan onze overledenen. Misschien wel in het licht van de oorlogsherdenking, misschien zeer veraf, misschien zeer dichtbij, familie, vrienden, … de nacht valt na de feestdag van vandaag. In die duisternis zoekt de mens hulp in samenzijn, in delen, in gebed, en in kunst. Het concert van vanavond wil in die beginnende duisternis van de winter even stilstaan bij de emoties rond afscheid en herinnering, voor iedereen zo verschillend, maar voor ons allemaal toch gelijk.

We kennen in onze muziekgeschiedenis vele boeiende werken, maar geen ervan kan zo beklijvend zijn als wanneer de boodschap gaat over de meest intense emotie: het lijden en sterven. Muziek met het lijden van een persoon als basis gaat immers verder en dieper graven in de geïntrigeerde ziel van de luisteraar. Samen met de componisten van deze concertavond kunnen wij op zoek gaan naar antwoorden, naar uitwegen die het verlies draaglijker maken. Op die manier brengt de muzikale vertolking van dat gevoel ons dichter bij het ultieme en verlossende slotwoord: Requiem Aeternam.

Het programma van vanavond wil in eenvoud starten, a capella. Intiem en breekbaar heffen we het intense ‘Hear my Prayer’ van Henry Purcell als smeekbede aan om nadien te luisteren naar een tragische mars die de ‘Funeral Anthems’ opent. Dit wondermooie trio van dezelfde componist vertelt ons het begin, het midden en het einde van onze levensloop, telkens doorkliefd met een traag canzona van kille kopers.

Het meest iconische beeld van het lijden is in onze kunstgeschiedenis waarschijnlijk de Pieta, de wenende moeder onder het kruis, kijkend naar haar stervende zoon. Met het Stabat Mater van Rheinberger wordt dit beeld getoonzet in eigenlijk best wel hoopvolle tonen. Niet de ’tristesse’ overheerst, maar eerder de gedachte van hoop en toekomst. Rheinberger slaagt er in om vanuit een mineur sol klein in het eerste deel de klassieke tekst van het Stabat Mater om te toveren naar een meeslepende slotfuga en een magistraal einde in Eb majeur: naar een muzikale fermate die de hoopgedachte die ons steunt en troost gestalte geeft.

Alvorens het ‘Requiem in d’ van Faure in te zetten willen we u nog laten genieten van het ‘Abendlied’ van Rheinberger, waarin we zelfs een wereldse hulpgedachte horen die het gelovige beeld overstijgt: blijf aan mijn zijde als het moeilijk wordt…

En dan Faure: een krachtige diminuendo als unisono in het orkest zet het sterven in en wordt op het eindpunt overgenomen door het engelenkoor. Een aandikkende dynamiek brengt ons vervolgens bij het ‘Lux Aeterna’ dat in een glorieuze forte opdoemt aan het einde van de tunnel. Moge dit licht ons allemaal verlichten (Luceat Eis) is de kernboodschap van dit werk. Faure plaatst hier duidelijk de hoopgedachte van verlossing boven de harde realiteit van het doodgaan.

Troost als redmiddel voor droefnis
Licht als verlossing voor duister
Hulp als oplossing voor eenzaamheid
Muziek als getuigenis voor ‘alle zielen’

Bleib bei uns denn es will Abend werden!

© Steve De Veirman (2014)